12 ng&#224;nh nghề bị ảnh hưởng lớn nhất 

Việc Mỹ &#225;p thuế quan đối ứng 46% l&#234;n phần lớn h&#224;ng h&#243;a xuất khẩu từ Việt Nam, bắt đầu từ ng&#224;y 9/4/2025, c&#243; thể g&#226;y ra những t&#225;c động s&#226;u rộng đến nền kinh tế Việt Nam. 

Với tổng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt 136,6 tỷ USD trong năm 2024 (theo USTR), chiếm khoảng 30% GDP, c&#225;c ng&#224;nh xuất khẩu chủ lực phụ thuộc lớn v&#224;o thị trường n&#224;y đang đứng trước nguy cơ tổn thương nghi&#234;m trọng. 

Dựa tr&#234;n gi&#225; trị xuất khẩu, t&#237;nh chất ng&#224;nh nghề v&#224; khả năng cạnh tranh, dưới đ&#226;y l&#224; 12 ng&#224;nh của Việt Nam c&#243; nguy cơ bị ảnh hưởng cao.

1. Ng&#224;nh Điện tử &amp; Linh kiện b&#225;n dẫn

Ng&#224;nh điện tử l&#224; trụ cột xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, đạt khoảng 65 tỷ USD trong năm 2024 (ước t&#237;nh từ Vietnam Briefing, tăng 34,9% từ 21,6 tỷ USD trong 4 th&#225;ng đầu năm). C&#225;c doanh nghiệp như Samsung, Intel, v&#224; Foxconn đ&#243;ng vai tr&#242; ch&#237;nh. Thuế 46% sẽ l&#224;m tăng chi ph&#237;, khiến c&#225;c c&#244;ng ty c&#226;n nhắc chuyển sản xuất sang Ấn Độ, Mexico, hoặc Malaysia. Ch&#237;nh phủ Mỹ cũng th&#250;c đẩy sản xuất chip nội địa qua Đạo luật CHIPS, gia tăng &#225;p lực l&#234;n ng&#224;nh n&#224;y.

2. Ng&#224;nh Dệt may

Dệt may xuất khẩu sang Mỹ khoảng 31 tỷ USD trong năm 2024 (ước t&#237;nh từ Vietnam Briefing, tăng 6,3% từ 10,4 tỷ USD trong 4 th&#225;ng đầu năm). Với bi&#234;n lợi nhuận thấp (5-8%), thuế 46% sẽ khiến gi&#225; sản phẩm tăng vọt, mất khả năng cạnh tranh. C&#225;c nh&#224; m&#225;y c&#243; thể dịch chuyển sang Bangladesh, Ấn Độ, hoặc Mexico, nơi chi ph&#237; lao động rẻ v&#224; gần thị trường ti&#234;u thụ hơn.

3. Ng&#224;nh Gi&#224;y d&#233;p

Ng&#224;nh gi&#224;y d&#233;p xuất khẩu sang Mỹ khoảng 19,5 tỷ USD trong năm 2024 (ước t&#237;nh từ Vietnam Briefing, tăng 5,7% từ 6,5 tỷ USD trong 4 th&#225;ng đầu năm), với c&#225;c thương hiệu lớn như Nike v&#224; Adidas. Thuế 46% sẽ th&#250;c đẩy c&#225;c c&#244;ng ty chuyển sản xuất sang Indonesia, Ấn Độ, hoặc Mexico, như đ&#227; từng xảy ra khi Mỹ &#225;p thuế l&#234;n Trung Quốc.

4. Ng&#224;nh Đồ nội thất

Việt Nam l&#224; nh&#224; cung cấp đồ gỗ nội thất lớn cho Mỹ, với gi&#225; trị xuất khẩu khoảng 10 tỷ USD trong năm 2024 (theo Hanoi Times). Thuế 46% c&#243; thể l&#224;m giảm lợi thế cạnh tranh. D&#249; gắn với nguồn gỗ nội địa, c&#225;c c&#244;ng ty FDI từ Trung Quốc hay Đ&#224;i Loan vẫn c&#243; thể chuyển sản xuất sang Mexico hoặc Nam Mỹ.

5. Ng&#224;nh Đồ chơi &amp; Dụng cụ thể thao

Ng&#224;nh n&#224;y xuất khẩu khoảng 3,5 tỷ USD sang Mỹ trong năm 2024 (ước t&#237;nh dựa tr&#234;n xu hướng tăng trưởng từ c&#225;c năm trước), với c&#225;c t&#234;n tuổi như Lego v&#224; Hasbro. Do t&#237;nh chất dễ dịch chuyển, thuế 46% c&#243; thể khiến c&#225;c c&#244;ng ty chuyển sang Mexico, Indonesia, hoặc quay lại Mỹ nhờ ch&#237;nh s&#225;ch ưu đ&#227;i.

6. Ng&#224;nh Sản phẩm nhựa &amp; H&#243;a chất

Xuất khẩu nhựa v&#224; h&#243;a chất sang Mỹ đạt khoảng 3,2 tỷ USD trong năm 2024 (dựa tr&#234;n dữ liệu trước đ&#243; v&#224; tăng trưởng ổn định). Thuế cao sẽ đẩy c&#225;c doanh nghiệp sang Th&#225;i Lan, Malaysia, hoặc Mexico, nơi c&#243; cơ sở hạ tầng ph&#249; hợp.

7. Ng&#224;nh Thủy sản

Thủy sản (t&#244;m, c&#225; tra) xuất sang Mỹ khoảng 4 tỷ USD trong năm 2024 (ước t&#237;nh từ dữ liệu trước đ&#243; v&#224; vai tr&#242; thị trường Mỹ chiếm 40% kim ngạch). Thuế 46% sẽ khiến Việt Nam mất lợi thế trước Ấn Độ, Ecuador, v&#224; Th&#225;i Lan. C&#225;c nh&#224; nhập khẩu Mỹ c&#243; thể chuyển sang nguồn cung kh&#225;c.

8. Ng&#224;nh N&#244;ng sản (C&#224; ph&#234;, Hạt điều, Ti&#234;u)

N&#244;ng sản xuất sang Mỹ bao gồm c&#224; ph&#234; (2 tỷ USD), hạt điều (1,5 tỷ USD), v&#224; ti&#234;u (300 triệu USD) trong năm 2024 (dựa tr&#234;n dữ liệu từ SourceVietnam v&#224; GSO). Thuế cao sẽ khiến người ti&#234;u d&#249;ng Mỹ chọn Brazil (c&#224; ph&#234;), Ấn Độ (hạt điều), hoặc Indonesia (ti&#234;u), l&#224;m giảm thị phần Việt Nam.

9. Ng&#224;nh M&#225;y m&#243;c, Thiết bị &amp; Phụ t&#249;ng

Ng&#224;nh n&#224;y xuất khẩu khoảng 6 tỷ USD sang Mỹ trong năm 2024 (ước t&#237;nh từ xu hướng FDI v&#224; dữ liệu trước đ&#243;). Thuế 46% c&#243; thể khiến c&#225;c doanh nghiệp FDI chuyển sản xuất sang Mexico, Th&#225;i Lan, hoặc Ấn Độ, nơi chuỗi cung ứng dễ t&#225;i cấu tr&#250;c.

10. Ng&#224;nh Cao su &amp; Sản phẩm từ cao su

Với 2 tỷ USD xuất khẩu sang Mỹ trong năm 2024 (dựa tr&#234;n dữ liệu trước đ&#243; v&#224; tăng trưởng ổn định), ng&#224;nh cao su (lốp xe, găng tay) sẽ chịu &#225;p lực lớn từ thuế 46%. C&#225;c c&#244;ng ty FDI c&#243; thể chuyển sang Th&#225;i Lan hoặc Malaysia.

11. Ng&#224;nh T&#250;i x&#225;ch, Ba l&#244; &amp; Vali

Ng&#224;nh n&#224;y xuất khẩu khoảng 2 tỷ USD sang Mỹ trong năm 2024 (ước t&#237;nh từ dữ liệu trước đ&#243;), với c&#225;c thương hiệu như Samsonite. Thuế cao sẽ th&#250;c đẩy dịch chuyển sản xuất sang Indonesia, Bangladesh, hoặc Mexico.

12. Ng&#224;nh Thực phẩm chế biến

Thực phẩm chế biến xuất sang Mỹ khoảng 2 tỷ USD trong năm 2024 (dựa tr&#234;n dữ liệu trước đ&#243;). Với bi&#234;n lợi nhuận thấp, thuế 46% sẽ khiến ng&#224;nh n&#224;y mất cạnh tranh trước Th&#225;i Lan, Philippines, hoặc Mexico.

Đặc điểm chung của c&#225;c ng&#224;nh dễ tổn thương:

- Phụ thuộc lớn v&#224;o Mỹ: C&#225;c ng&#224;nh n&#224;y chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch 136,6 tỷ USD xuất sang Mỹ, tương đương 30% GDP Việt Nam (Reuters).
- Bi&#234;n lợi nhuận thấp: Dệt may, gi&#224;y d&#233;p, n&#244;ng sản, thực phẩm chế biến kh&#243; hấp thụ chi ph&#237; thuế tăng (CNBC).
- Dễ dịch chuyển: C&#225;c ng&#224;nh nhẹ (t&#250;i x&#225;ch, đồ chơi) hoặc dựa v&#224;o FDI (điện tử, m&#225;y m&#243;c) c&#243; thể nhanh ch&#243;ng rời đi (Reuters).
- Cạnh tranh quốc tế cao: Thủy sản, n&#244;ng sản, cao su đối mặt với c&#225;c đối thủ mạnh như Th&#225;i Lan, Ấn Độ, Brazil.

Giải ph&#225;p v&#224; triển vọng:

T&#225;c động của thuế 46% kh&#244;ng chỉ phụ thuộc v&#224;o ch&#237;nh s&#225;ch của Mỹ m&#224; c&#242;n v&#224;o phản ứng của Việt Nam. Ch&#237;nh phủ đ&#227; cắt giảm thuế nhập khẩu từ Mỹ (Reuters, 26/3/2025) v&#224; sẵn s&#224;ng tăng nhập khẩu n&#244;ng sản Mỹ (Reuters, 14/2/2025) để giảm th&#226;m hụt thương mại 123,5 tỷ USD. Nếu hỗ trợ doanh nghiệp, mở rộng thị trường sang EU, Nhật Bản, hoặc đ&#224;m ph&#225;n với Mỹ th&#224;nh c&#244;ng, mức độ tổn thương c&#243; thể giảm. Tuy nhi&#234;n, nếu kh&#244;ng c&#243; giải ph&#225;p kịp thời, 12 ng&#224;nh n&#224;y c&#243; nguy cơ mất thị phần hoặc chứng kiến sản xuất bị dịch chuyển sang c&#225;c nước như Mexico, Ấn Độ, Th&#225;i Lan.

Thuế quan 46% l&#224; th&#225;ch thức lớn, nhưng cũng l&#224; cơ hội để Việt Nam t&#225;i cấu tr&#250;c kinh tế, giảm phụ thuộc v&#224;o một thị trường duy nhất. Trong ngắn hạn, c&#225;c ng&#224;nh tr&#234;n sẽ đối mặt với &#225;p lực chưa từng c&#243; nếu ch&#237;nh s&#225;ch n&#224;y được duy tr&#236;.

12 ngành nghề bị ảnh hưởng lớn nhất 

Việc Mỹ áp thuế quan đối ứng 46% lên phần lớn hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam, bắt đầu từ ngày 9/4/2025, có thể gây ra những tác động sâu rộng đến nền kinh tế Việt Nam. 

Với tổng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt 136,6 tỷ USD trong năm 2024 (theo USTR), chiếm khoảng 30% GDP, các ngành xuất khẩu chủ lực phụ thuộc lớn vào thị trường này đang đứng trước nguy cơ tổn thương nghiêm trọng. 

Dựa trên giá trị xuất khẩu, tính chất ngành nghề và khả năng cạnh tranh, dưới đây là 12 ngành của Việt Nam có nguy cơ bị ảnh hưởng cao.

1. Ngành Điện tử & Linh kiện bán dẫn

Ngành điện tử là trụ cột xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ, đạt khoảng 65 tỷ USD trong năm 2024 (ước tính từ Vietnam Briefing, tăng 34,9% từ 21,6 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm). Các doanh nghiệp như Samsung, Intel, và Foxconn đóng vai trò chính. Thuế 46% sẽ làm tăng chi phí, khiến các công ty cân nhắc chuyển sản xuất sang Ấn Độ, Mexico, hoặc Malaysia. Chính phủ Mỹ cũng thúc đẩy sản xuất chip nội địa qua Đạo luật CHIPS, gia tăng áp lực lên ngành này.

2. Ngành Dệt may

Dệt may xuất khẩu sang Mỹ khoảng 31 tỷ USD trong năm 2024 (ước tính từ Vietnam Briefing, tăng 6,3% từ 10,4 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm). Với biên lợi nhuận thấp (5-8%), thuế 46% sẽ khiến giá sản phẩm tăng vọt, mất khả năng cạnh tranh. Các nhà máy có thể dịch chuyển sang Bangladesh, Ấn Độ, hoặc Mexico, nơi chi phí lao động rẻ và gần thị trường tiêu thụ hơn.

3. Ngành Giày dép

Ngành giày dép xuất khẩu sang Mỹ khoảng 19,5 tỷ USD trong năm 2024 (ước tính từ Vietnam Briefing, tăng 5,7% từ 6,5 tỷ USD trong 4 tháng đầu năm), với các thương hiệu lớn như Nike và Adidas. Thuế 46% sẽ thúc đẩy các công ty chuyển sản xuất sang Indonesia, Ấn Độ, hoặc Mexico, như đã từng xảy ra khi Mỹ áp thuế lên Trung Quốc.

4. Ngành Đồ nội thất

Việt Nam là nhà cung cấp đồ gỗ nội thất lớn cho Mỹ, với giá trị xuất khẩu khoảng 10 tỷ USD trong năm 2024 (theo Hanoi Times). Thuế 46% có thể làm giảm lợi thế cạnh tranh. Dù gắn với nguồn gỗ nội địa, các công ty FDI từ Trung Quốc hay Đài Loan vẫn có thể chuyển sản xuất sang Mexico hoặc Nam Mỹ.

5. Ngành Đồ chơi & Dụng cụ thể thao

Ngành này xuất khẩu khoảng 3,5 tỷ USD sang Mỹ trong năm 2024 (ước tính dựa trên xu hướng tăng trưởng từ các năm trước), với các tên tuổi như Lego và Hasbro. Do tính chất dễ dịch chuyển, thuế 46% có thể khiến các công ty chuyển sang Mexico, Indonesia, hoặc quay lại Mỹ nhờ chính sách ưu đãi.

6. Ngành Sản phẩm nhựa & Hóa chất

Xuất khẩu nhựa và hóa chất sang Mỹ đạt khoảng 3,2 tỷ USD trong năm 2024 (dựa trên dữ liệu trước đó và tăng trưởng ổn định). Thuế cao sẽ đẩy các doanh nghiệp sang Thái Lan, Malaysia, hoặc Mexico, nơi có cơ sở hạ tầng phù hợp.

7. Ngành Thủy sản

Thủy sản (tôm, cá tra) xuất sang Mỹ khoảng 4 tỷ USD trong năm 2024 (ước tính từ dữ liệu trước đó và vai trò thị trường Mỹ chiếm 40% kim ngạch). Thuế 46% sẽ khiến Việt Nam mất lợi thế trước Ấn Độ, Ecuador, và Thái Lan. Các nhà nhập khẩu Mỹ có thể chuyển sang nguồn cung khác.

8. Ngành Nông sản (Cà phê, Hạt điều, Tiêu)

Nông sản xuất sang Mỹ bao gồm cà phê (2 tỷ USD), hạt điều (1,5 tỷ USD), và tiêu (300 triệu USD) trong năm 2024 (dựa trên dữ liệu từ SourceVietnam và GSO). Thuế cao sẽ khiến người tiêu dùng Mỹ chọn Brazil (cà phê), Ấn Độ (hạt điều), hoặc Indonesia (tiêu), làm giảm thị phần Việt Nam.

9. Ngành Máy móc, Thiết bị & Phụ tùng

Ngành này xuất khẩu khoảng 6 tỷ USD sang Mỹ trong năm 2024 (ước tính từ xu hướng FDI và dữ liệu trước đó). Thuế 46% có thể khiến các doanh nghiệp FDI chuyển sản xuất sang Mexico, Thái Lan, hoặc Ấn Độ, nơi chuỗi cung ứng dễ tái cấu trúc.

10. Ngành Cao su & Sản phẩm từ cao su

Với 2 tỷ USD xuất khẩu sang Mỹ trong năm 2024 (dựa trên dữ liệu trước đó và tăng trưởng ổn định), ngành cao su (lốp xe, găng tay) sẽ chịu áp lực lớn từ thuế 46%. Các công ty FDI có thể chuyển sang Thái Lan hoặc Malaysia.

11. Ngành Túi xách, Ba lô & Vali

Ngành này xuất khẩu khoảng 2 tỷ USD sang Mỹ trong năm 2024 (ước tính từ dữ liệu trước đó), với các thương hiệu như Samsonite. Thuế cao sẽ thúc đẩy dịch chuyển sản xuất sang Indonesia, Bangladesh, hoặc Mexico.

12. Ngành Thực phẩm chế biến

Thực phẩm chế biến xuất sang Mỹ khoảng 2 tỷ USD trong năm 2024 (dựa trên dữ liệu trước đó). Với biên lợi nhuận thấp, thuế 46% sẽ khiến ngành này mất cạnh tranh trước Thái Lan, Philippines, hoặc Mexico.

Đặc điểm chung của các ngành dễ tổn thương:

- Phụ thuộc lớn vào Mỹ: Các ngành này chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch 136,6 tỷ USD xuất sang Mỹ, tương đương 30% GDP Việt Nam (Reuters).
- Biên lợi nhuận thấp: Dệt may, giày dép, nông sản, thực phẩm chế biến khó hấp thụ chi phí thuế tăng (CNBC).
- Dễ dịch chuyển: Các ngành nhẹ (túi xách, đồ chơi) hoặc dựa vào FDI (điện tử, máy móc) có thể nhanh chóng rời đi (Reuters).
- Cạnh tranh quốc tế cao: Thủy sản, nông sản, cao su đối mặt với các đối thủ mạnh như Thái Lan, Ấn Độ, Brazil.

Giải pháp và triển vọng:

Tác động của thuế 46% không chỉ phụ thuộc vào chính sách của Mỹ mà còn vào phản ứng của Việt Nam. Chính phủ đã cắt giảm thuế nhập khẩu từ Mỹ (Reuters, 26/3/2025) và sẵn sàng tăng nhập khẩu nông sản Mỹ (Reuters, 14/2/2025) để giảm thâm hụt thương mại 123,5 tỷ USD. Nếu hỗ trợ doanh nghiệp, mở rộng thị trường sang EU, Nhật Bản, hoặc đàm phán với Mỹ thành công, mức độ tổn thương có thể giảm. Tuy nhiên, nếu không có giải pháp kịp thời, 12 ngành này có nguy cơ mất thị phần hoặc chứng kiến sản xuất bị dịch chuyển sang các nước như Mexico, Ấn Độ, Thái Lan.

Thuế quan 46% là thách thức lớn, nhưng cũng là cơ hội để Việt Nam tái cấu trúc kinh tế, giảm phụ thuộc vào một thị trường duy nhất. Trong ngắn hạn, các ngành trên sẽ đối mặt với áp lực chưa từng có nếu chính sách này được duy trì.