Dư nợ margin tại c&#225;c c&#244;ng ty chứng kho&#225;n Việt Nam đạt kỷ lục: C&#243; thực sự đang &quot;căng margin&quot;?
Gần đ&#226;y, nhiều b&#224;i b&#225;o đưa tin dư nợ cho vay k&#253; quỹ (margin) tại c&#225;c c&#244;ng ty chứng kho&#225;n (CTCK) Việt Nam đ&#227; chạm mức kỷ lục, với tỷ lệ margin/vốn chủ sở hữu (VCSH) l&#234;n tới 120%. Liệu điều n&#224;y c&#243; b&#225;o hiệu rủi ro &quot;căng margin&quot; tr&#234;n thị trường?

Hiểu đ&#250;ng về &quot;căng margin&quot; l&#224; g&#236;?
H&#227;y tưởng tượng t&#236;nh huống thực tế trong t&#224;i khoản c&#225; nh&#226;n của bạn: Bạn sở hữu danh mục cổ phiếu trị gi&#225; 1 tỷ đồng, nhưng chỉ c&#243; 300 triệu đồng tiền mặt, c&#242;n lại 700 triệu đồng l&#224; vay margin. L&#250;c n&#224;y, nếu gi&#225; cổ phiếu giảm mạnh, bạn sẽ nhanh ch&#243;ng bị &quot;call margin&quot; – buộc phải b&#225;n cổ phiếu hoặc nộp th&#234;m tiền để c&#226;n bằng tỷ lệ vay.
Vậy, &quot;căng margin&quot; n&#234;n được đ&#225;nh gi&#225; dựa tr&#234;n tỷ lệ vay margin so với tiền mặt thực tế của kh&#225;ch h&#224;ng, chứ kh&#244;ng phải chỉ qua c&#225;c chỉ số tổng hợp của CTCK. Đ&#226;y l&#224; t&#236;nh trạng m&#224; nh&#224; đầu tư sử dụng đ&#242;n bẩy qu&#225; mức, khiến t&#224;i khoản dễ bị tổn thương trước biến động thị trường.

Tỷ lệ margin/VCSH phản &#225;nh đều g&#236;?
Tỷ lệ margin/VCSH (m&#224; c&#225;c b&#225;o thường c&#244;ng bố) thực chất chỉ thể hiện giới hạn ph&#225;p l&#253; về khả năng cho vay của CTCK – tối đa 2 lần vốn chủ sở hữu. Khi tỷ lệ n&#224;y chạm ngưỡng cao, CTCK kh&#244;ng thể mở rộng cho vay th&#234;m m&#224; phải tăng vốn để mở rộng quy m&#244; cho vay
V&#237; dụ: Một CTCK c&#243; vốn chủ sở hữu 100 tỷ đồng, đ&#227; cho vay margin 200 tỷ đồng (đạt giới hạn tối đa). Tuy nhi&#234;n, nếu tổng tiền mặt của kh&#225;ch h&#224;ng tại c&#244;ng ty n&#224;y l&#234;n tới 500 tỷ đồng, v&#224; kh&#225;ch chỉ vay th&#234;m tối đa 200 tỷ đồng nữa, th&#236; kh&#244;ng thể kết luận rằng nh&#224; đầu tư đang &quot;căng margin&quot;. Điều n&#224;y chỉ cho thấy CTCK đang &quot;hết room&quot; cho vay, chứ kh&#244;ng phản &#225;nh t&#236;nh trạng vay nợ qu&#225; mức của kh&#225;ch h&#224;ng c&#225; nh&#226;n.

Thị trường hiện tại c&#243; thực sự &quot;căng margin&quot;?
Sau những c&#250; sốc thị trường năm 2022 v&#224; giai đoạn kh&#243; khăn k&#233;o d&#224;i qua 2023-2024, khảo s&#225;t từ nh&#224; đầu tư c&#225; nh&#226;n lẫn nh&#226;n vi&#234;n tư vấn cho thấy mọi người đ&#227; thận trọng hơn. &#205;t ai c&#242;n sử dụng đ&#242;n bẩy &quot;kịch kim&quot; như trước, giảm thiểu rủi ro lạm dụng margin. Do đ&#243;, t&#236;nh trạng &quot;căng margin&quot; tr&#234;n diện rộng dường như chưa xảy ra.

Tại sao dư nợ margin vẫn tăng kỷ lục?
Sự gia tăng n&#224;y chủ yếu xuất ph&#225;t từ chiến lược kinh doanh của CTCK: Họ đang mở rộng cho vay qua c&#225;c &quot;deal&quot; lớn với doanh nghiệp v&#224; chủ doanh nghiệp, đ&#243;ng vai tr&#242; như &quot;c&#225;nh tay nối d&#224;i&quot; của ng&#226;n h&#224;ng trong c&#225;c khoản vay đầu tư chứng kho&#225;n. Điều n&#224;y gi&#250;p CTCK tận dụng nguồn vốn hiệu quả hơn

Dư nợ margin tại các công ty chứng khoán Việt Nam đạt kỷ lục: Có thực sự đang "căng margin"?
Gần đây, nhiều bài báo đưa tin dư nợ cho vay ký quỹ (margin) tại các công ty chứng khoán (CTCK) Việt Nam đã chạm mức kỷ lục, với tỷ lệ margin/vốn chủ sở hữu (VCSH) lên tới 120%. Liệu điều này có báo hiệu rủi ro "căng margin" trên thị trường?

Hiểu đúng về "căng margin" là gì?
Hãy tưởng tượng tình huống thực tế trong tài khoản cá nhân của bạn: Bạn sở hữu danh mục cổ phiếu trị giá 1 tỷ đồng, nhưng chỉ có 300 triệu đồng tiền mặt, còn lại 700 triệu đồng là vay margin. Lúc này, nếu giá cổ phiếu giảm mạnh, bạn sẽ nhanh chóng bị "call margin" – buộc phải bán cổ phiếu hoặc nộp thêm tiền để cân bằng tỷ lệ vay.
Vậy, "căng margin" nên được đánh giá dựa trên tỷ lệ vay margin so với tiền mặt thực tế của khách hàng, chứ không phải chỉ qua các chỉ số tổng hợp của CTCK. Đây là tình trạng mà nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy quá mức, khiến tài khoản dễ bị tổn thương trước biến động thị trường.

Tỷ lệ margin/VCSH phản ánh đều gì?
Tỷ lệ margin/VCSH (mà các báo thường công bố) thực chất chỉ thể hiện giới hạn pháp lý về khả năng cho vay của CTCK – tối đa 2 lần vốn chủ sở hữu. Khi tỷ lệ này chạm ngưỡng cao, CTCK không thể mở rộng cho vay thêm mà phải tăng vốn để mở rộng quy mô cho vay
Ví dụ: Một CTCK có vốn chủ sở hữu 100 tỷ đồng, đã cho vay margin 200 tỷ đồng (đạt giới hạn tối đa). Tuy nhiên, nếu tổng tiền mặt của khách hàng tại công ty này lên tới 500 tỷ đồng, và khách chỉ vay thêm tối đa 200 tỷ đồng nữa, thì không thể kết luận rằng nhà đầu tư đang "căng margin". Điều này chỉ cho thấy CTCK đang "hết room" cho vay, chứ không phản ánh tình trạng vay nợ quá mức của khách hàng cá nhân.

Thị trường hiện tại có thực sự "căng margin"?
Sau những cú sốc thị trường năm 2022 và giai đoạn khó khăn kéo dài qua 2023-2024, khảo sát từ nhà đầu tư cá nhân lẫn nhân viên tư vấn cho thấy mọi người đã thận trọng hơn. Ít ai còn sử dụng đòn bẩy "kịch kim" như trước, giảm thiểu rủi ro lạm dụng margin. Do đó, tình trạng "căng margin" trên diện rộng dường như chưa xảy ra.

Tại sao dư nợ margin vẫn tăng kỷ lục?
Sự gia tăng này chủ yếu xuất phát từ chiến lược kinh doanh của CTCK: Họ đang mở rộng cho vay qua các "deal" lớn với doanh nghiệp và chủ doanh nghiệp, đóng vai trò như "cánh tay nối dài" của ngân hàng trong các khoản vay đầu tư chứng khoán. Điều này giúp CTCK tận dụng nguồn vốn hiệu quả hơn