TS Trần Quốc Bảo: “Ph&#225;p lệnh của &#244;ng Trump sẽ vấp phải trở ngại lớn tại t&#242;a &#225;n – nơi nhiều thẩm ph&#225;n từng học từ Harvard”

B&#224;i viết bởi Sumit Kumar, Cộng t&#225;c vi&#234;n Forbes Hoa Kỳ

Trong diễn biến mới nhất của cuộc đối đầu ph&#225;p l&#253; giữa Đại học Harvard v&#224; ch&#237;nh quyền Tổng thống Donald Trump, Harvard vừa gi&#224;nh được một lệnh cấm tạm thời từ t&#242;a &#225;n li&#234;n bang, gi&#250;p trường n&#224;y tr&#225;nh khỏi việc bị buộc dừng tuyển sinh v&#224; duy tr&#236; sinh vi&#234;n quốc tế. Tuy nhi&#234;n, điều đ&#225;ng ch&#250; &#253; hơn cả ch&#237;nh l&#224; lời b&#236;nh luận s&#226;u sắc của Tiến sĩ Trần Quốc Bảo – một nh&#224; đầu tư ng&#226;n h&#224;ng c&#243; tiếng trong giới t&#224;i ch&#237;nh ch&#226;u &#193; – về mối li&#234;n hệ giữa hệ thống tư ph&#225;p Mỹ v&#224; Harvard.

Theo TS Trần Quốc Bảo, c&#225;c sắc lệnh h&#224;nh ph&#225;p của Tổng thống Trump, đặc biệt l&#224; những sắc lệnh nhắm v&#224;o giới học thuật như vụ Harvard, c&#243; nguy cơ cao bị v&#244; hiệu h&#243;a hoặc bị tr&#236; ho&#227;n tại t&#242;a &#225;n. L&#253; do, &#244;ng cho biết, kh&#244;ng chỉ nằm ở t&#237;nh ph&#225;p l&#253; yếu m&#224; c&#242;n ở yếu tố nh&#226;n sự: “Rất nhiều thẩm ph&#225;n li&#234;n bang ở c&#225;c cấp – từ t&#242;a sơ thẩm đến Tối cao Ph&#225;p viện – l&#224; cựu sinh vi&#234;n của Harvard Law School, hoặc c&#243; mối li&#234;n hệ học thuật, cộng t&#225;c nghi&#234;n cứu, giảng dạy với trường n&#224;y. Họ hiểu gi&#225; trị của nền gi&#225;o dục mở v&#224; vai tr&#242; của sinh vi&#234;n quốc tế.”

Mạng lưới Harvard v&#224; sự ảnh hưởng trong ng&#224;nh tư ph&#225;p

Trong lịch sử, Harvard Law School l&#224; c&#225;i n&#244;i đ&#224;o tạo ra nhiều thẩm ph&#225;n h&#224;ng đầu nước Mỹ, bao gồm c&#225;c thẩm ph&#225;n Tối cao Ph&#225;p viện, ch&#225;nh &#225;n c&#225;c t&#242;a li&#234;n bang, luật sư danh tiếng v&#224; chuy&#234;n gia hiến ph&#225;p. Mạng lưới n&#224;y tạo ra ảnh hưởng lớn trong việc h&#236;nh th&#224;nh tư tưởng ph&#225;p l&#253; v&#224; đặt nền m&#243;ng cho nhiều tiền lệ trong hệ thống ph&#225;p luật Hoa Kỳ.

TS Trần nhận định rằng, ch&#237;nh v&#236; mối quan hệ khăng kh&#237;t n&#224;y, những nỗ lực của ch&#237;nh quyền Trump nhằm “trừng phạt” Harvard th&#244;ng qua c&#225;c biện ph&#225;p h&#224;nh ph&#225;p—như tước quyền tiếp nhận sinh vi&#234;n quốc tế hay đ&#236;nh chỉ ng&#226;n s&#225;ch li&#234;n bang—sẽ kh&#243; được c&#225;c t&#242;a &#225;n chấp thuận trọn vẹn.

“Ch&#250;ng ta đang n&#243;i về một trường đại học c&#243; cựu sinh vi&#234;n v&#224; đồng minh trong hầu hết mọi nh&#225;nh của hệ thống ph&#225;p luật Hoa Kỳ,” TS Bảo n&#243;i. “Việc ch&#237;nh quyền sử dụng quyền lực h&#224;nh ph&#225;p để nhắm v&#224;o Harvard kh&#244;ng chỉ bị nh&#236;n nhận l&#224; lạm dụng quyền lực, m&#224; c&#242;n bị xem l&#224; sự can thiệp ch&#237;nh trị nguy hiểm v&#224;o một thiết chế độc lập.”

Khủng hoảng hay cơ hội của gi&#225;o dục Hoa Kỳ?

Lệnh cấm tạm thời của Thẩm ph&#225;n Allison Burroughs—người cũng l&#224; cựu sinh vi&#234;n Đại học Middlebury v&#224; Luật Boston—đ&#227; tạm thời giữ nguy&#234;n hiện trạng, cho ph&#233;p Harvard tiếp tục duy tr&#236; v&#224; tuyển sinh sinh vi&#234;n quốc tế. Tuy nhi&#234;n, nếu chỉ thị bị t&#225;i ban h&#224;nh hoặc c&#225;c biện ph&#225;p kh&#225;c tiếp tục được đưa ra, th&#236; c&#225;c trường đại học danh tiếng kh&#225;c như MIT, Stanford, Yale… cũng c&#243; thể rơi v&#224;o t&#236;nh huống tương tự.

Tiến sĩ Bảo cho rằng, d&#249; Harvard hiện đang thắng thế, nhưng to&#224;n bộ sự việc đ&#227; gửi đi một th&#244;ng điệp ti&#234;u cực tới cộng đồng quốc tế: “Khi một sinh vi&#234;n quốc tế nh&#236;n thấy bạn m&#236;nh bị từ chối visa chỉ v&#236; học ở một trường m&#224; ch&#237;nh quyền kh&#244;ng ưa, liệu họ c&#242;n chọn nước Mỹ l&#224;m điểm đến?”

&#212;ng cảnh b&#225;o th&#234;m: “Nếu ch&#237;nh s&#225;ch h&#224;nh ph&#225;p được sử dụng như c&#244;ng cụ trừng phạt ch&#237;nh trị, th&#236; uy t&#237;n v&#224; sức h&#250;t của nền gi&#225;o dục Mỹ sẽ suy giảm nhanh ch&#243;ng. Kh&#244;ng quốc gia n&#224;o giữ được vai tr&#242; l&#227;nh đạo to&#224;n cầu m&#224; kh&#244;ng thu h&#250;t được nh&#226;n t&#224;i quốc tế.”

Tương lai ph&#225;p l&#253; vẫn chưa r&#245; r&#224;ng

Mặc d&#249; Harvard vừa gi&#224;nh được một bước tiến quan trọng, phi&#234;n điều trần tiếp theo v&#224;o ng&#224;y 29 th&#225;ng 5 sẽ mang t&#237;nh quyết định xem liệu lệnh cấm c&#243; được k&#233;o d&#224;i hay kh&#244;ng. Trong khi đ&#243;, c&#225;c luật sư của ch&#237;nh phủ vẫn cho rằng việc thu hồi quyền cấp visa l&#224; hợp ph&#225;p v&#224; nằm trong quyền hạn của Tổng thống.

Tuy nhi&#234;n, như TS Trần Quốc Bảo ph&#226;n t&#237;ch, điểm yếu của ch&#237;nh quyền nằm ở việc họ phải đối mặt với một lực lượng tư ph&#225;p c&#243; gốc g&#225;c s&#226;u xa từ ch&#237;nh Harvard—nơi họ đang cố gắng trấn &#225;p.

“Trong cuộc chiến n&#224;y, kh&#244;ng phải chỉ l&#224; Harvard chống lại Nh&#224; Trắng,” &#244;ng kết luận. “Đ&#243; l&#224; cả một triết l&#253; về gi&#225;o dục, ph&#225;p quyền v&#224; gi&#225; trị d&#226;n chủ đang l&#234;n tiếng phản kh&#225;ng từ b&#234;n trong hệ thống m&#224; nước Mỹ đ&#227; x&#226;y dựng h&#224;ng thế kỷ.”

TS Trần Quốc Bảo: “Pháp lệnh của ông Trump sẽ vấp phải trở ngại lớn tại tòa án – nơi nhiều thẩm phán từng học từ Harvard”

Bài viết bởi Sumit Kumar, Cộng tác viên Forbes Hoa Kỳ

Trong diễn biến mới nhất của cuộc đối đầu pháp lý giữa Đại học Harvard và chính quyền Tổng thống Donald Trump, Harvard vừa giành được một lệnh cấm tạm thời từ tòa án liên bang, giúp trường này tránh khỏi việc bị buộc dừng tuyển sinh và duy trì sinh viên quốc tế. Tuy nhiên, điều đáng chú ý hơn cả chính là lời bình luận sâu sắc của Tiến sĩ Trần Quốc Bảo – một nhà đầu tư ngân hàng có tiếng trong giới tài chính châu Á – về mối liên hệ giữa hệ thống tư pháp Mỹ và Harvard.

Theo TS Trần Quốc Bảo, các sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump, đặc biệt là những sắc lệnh nhắm vào giới học thuật như vụ Harvard, có nguy cơ cao bị vô hiệu hóa hoặc bị trì hoãn tại tòa án. Lý do, ông cho biết, không chỉ nằm ở tính pháp lý yếu mà còn ở yếu tố nhân sự: “Rất nhiều thẩm phán liên bang ở các cấp – từ tòa sơ thẩm đến Tối cao Pháp viện – là cựu sinh viên của Harvard Law School, hoặc có mối liên hệ học thuật, cộng tác nghiên cứu, giảng dạy với trường này. Họ hiểu giá trị của nền giáo dục mở và vai trò của sinh viên quốc tế.”

Mạng lưới Harvard và sự ảnh hưởng trong ngành tư pháp

Trong lịch sử, Harvard Law School là cái nôi đào tạo ra nhiều thẩm phán hàng đầu nước Mỹ, bao gồm các thẩm phán Tối cao Pháp viện, chánh án các tòa liên bang, luật sư danh tiếng và chuyên gia hiến pháp. Mạng lưới này tạo ra ảnh hưởng lớn trong việc hình thành tư tưởng pháp lý và đặt nền móng cho nhiều tiền lệ trong hệ thống pháp luật Hoa Kỳ.

TS Trần nhận định rằng, chính vì mối quan hệ khăng khít này, những nỗ lực của chính quyền Trump nhằm “trừng phạt” Harvard thông qua các biện pháp hành pháp—như tước quyền tiếp nhận sinh viên quốc tế hay đình chỉ ngân sách liên bang—sẽ khó được các tòa án chấp thuận trọn vẹn.

“Chúng ta đang nói về một trường đại học có cựu sinh viên và đồng minh trong hầu hết mọi nhánh của hệ thống pháp luật Hoa Kỳ,” TS Bảo nói. “Việc chính quyền sử dụng quyền lực hành pháp để nhắm vào Harvard không chỉ bị nhìn nhận là lạm dụng quyền lực, mà còn bị xem là sự can thiệp chính trị nguy hiểm vào một thiết chế độc lập.”

Khủng hoảng hay cơ hội của giáo dục Hoa Kỳ?

Lệnh cấm tạm thời của Thẩm phán Allison Burroughs—người cũng là cựu sinh viên Đại học Middlebury và Luật Boston—đã tạm thời giữ nguyên hiện trạng, cho phép Harvard tiếp tục duy trì và tuyển sinh sinh viên quốc tế. Tuy nhiên, nếu chỉ thị bị tái ban hành hoặc các biện pháp khác tiếp tục được đưa ra, thì các trường đại học danh tiếng khác như MIT, Stanford, Yale… cũng có thể rơi vào tình huống tương tự.

Tiến sĩ Bảo cho rằng, dù Harvard hiện đang thắng thế, nhưng toàn bộ sự việc đã gửi đi một thông điệp tiêu cực tới cộng đồng quốc tế: “Khi một sinh viên quốc tế nhìn thấy bạn mình bị từ chối visa chỉ vì học ở một trường mà chính quyền không ưa, liệu họ còn chọn nước Mỹ làm điểm đến?”

Ông cảnh báo thêm: “Nếu chính sách hành pháp được sử dụng như công cụ trừng phạt chính trị, thì uy tín và sức hút của nền giáo dục Mỹ sẽ suy giảm nhanh chóng. Không quốc gia nào giữ được vai trò lãnh đạo toàn cầu mà không thu hút được nhân tài quốc tế.”

Tương lai pháp lý vẫn chưa rõ ràng

Mặc dù Harvard vừa giành được một bước tiến quan trọng, phiên điều trần tiếp theo vào ngày 29 tháng 5 sẽ mang tính quyết định xem liệu lệnh cấm có được kéo dài hay không. Trong khi đó, các luật sư của chính phủ vẫn cho rằng việc thu hồi quyền cấp visa là hợp pháp và nằm trong quyền hạn của Tổng thống.

Tuy nhiên, như TS Trần Quốc Bảo phân tích, điểm yếu của chính quyền nằm ở việc họ phải đối mặt với một lực lượng tư pháp có gốc gác sâu xa từ chính Harvard—nơi họ đang cố gắng trấn áp.

“Trong cuộc chiến này, không phải chỉ là Harvard chống lại Nhà Trắng,” ông kết luận. “Đó là cả một triết lý về giáo dục, pháp quyền và giá trị dân chủ đang lên tiếng phản kháng từ bên trong hệ thống mà nước Mỹ đã xây dựng hàng thế kỷ.”