Ng&#224;nh th&#233;p lỗ kỷ lục? V&#236; đ&#226;u n&#234;n nỗi?
B&#225;o c&#225;o ng&#224;nh th&#233;p đ&#227; ra kh&#225; l&#226;u, nhưng thấy chủ đề n&#224;y vẫn đang hot tới giờ. C&#226;u chuyện vẫn xoay quanh l&#224; tại sao HPG NKG HSG đều lỗ sấp mặt? hay th&#233;p đ&#227; tạo đ&#225;y chưa? Khi n&#224;o đ&#225;y? bla bla,...
Phải r&#245; r&#224;ng ng&#224;nh th&#233;p l&#224; 1 ng&#224;nh chu kỳ, đi đ&#250;ng theo đồ thị h&#236;nh sin, l&#250;c l&#234;n đỉnh th&#236; l&#227;i ngh&#236;n ngh&#236;n tỷ, l&#250;c chu kỳ giảm th&#236; lỗ sập s&#224;n. C&#243; thể xem lại b&#225;o c&#225;o t&#224;i ch&#237;nh của HSG NKG th&#236; r&#245;. M&#224; HPG lần đầu ti&#234;n lỗ (từ l&#250;c m&#236;nh đầu tư chứng kho&#225;n th&#236; n&#224;y l&#224; lần đầu ti&#234;n, t&#236;m hiểu kỹ lại th&#236; 2008 cũng c&#243; lỗ 1 lần). Th&#236; nh&#236;n lại 2021 lại l&#224; năm m&#224; ng&#224;nh th&#233;p l&#227;i kh&#244;ng thể tưởng tượng nổi. 
Nguy&#234;n nh&#226;n v&#236; đ&#226;u lại lỗ như vậy? Để biết th&#236; phải nắm r&#245; được v&#236; sao 2021 lại b&#225;o si&#234;u lợi nhuận như vậy. Covid khiến TQ đ&#243;ng cửa bi&#234;n giới, hạn chế xuất khẩu, rồi c&#225;c quy định m&#244;i trường nghi&#234;m ngặt, m&#249;a mưa lớn k&#233;o d&#224;i dẫn tới kh&#243; khai th&#225;c c&#225;c mỏ than, sắt, khiến cho nguồn cung th&#233;p giảm mạnh. Trong khi đ&#243;, c&#225;c nước phương T&#226;y đang bước v&#224;o 1 chiến dịch bơm tiền quy m&#244; chưa từng c&#243; để cứu nền kinh tế hậu COVID. Nhu cầu x&#226;y dựng l&#250;c n&#224;y l&#234;n cao. Điều tất yếu l&#224; gi&#225; b&#225;n th&#233;p tăng. Trong khi h&#224;ng tồn kho cũ gi&#225; rẻ, v&#224; tốc độ tăng gi&#225; nguy&#234;n vật liệu đầu v&#224;o kh&#244;ng tăng nhanh bằng gi&#225; b&#225;n ra. Đem đến cho ng&#224;nh th&#233;p si&#234;u lợi nhuận. 
Gi&#225; th&#233;p cứ li&#234;n tục tăng cao, h&#224;ng tồn kho gi&#225; rẻ th&#236; cũng 1 thời gian ngắn cũng phải d&#249;ng hết. khi tồn gi&#225; rẻ d&#249;ng xong hết th&#236; phải nhập h&#224;ng tồn gi&#225; cao hiện tại. Lợi nhuận cao khiến c&#225;c doanh nghiệp th&#233;p tăng cường sản xuất v&#224; lưu kho để đ&#225;p ứng nhu cầu ng&#224;y c&#224;ng lớn. L&#250;c n&#224;y quả boom h&#224;ng tồn kho tiềm ẩn. Tới giai đoạn chiến tranh, gi&#225; dầu tăng cao, Mỹ siết ch&#237;nh s&#225;ch tiền tệ, lạm ph&#225;t tr&#224;n lan, th&#236; nhu cầu bơm tiền, x&#226;y dựng hạ tầng sụt giảm mạnh. Nhu cầu sụt giảm mạnh th&#236; gi&#225; b&#225;n th&#233;p cũng phải giảm. Tồn kho th&#236; gi&#225; cao g&#226;y lỗ. Đợt trước nhập qu&#225; nhiều nguy&#234;n liệu gi&#225; 100, giờ sản xuất ra b&#225;n lu&#244;n th&#233;p gi&#225; c&#242;n c&#243; 90 th&#236; auto lỗ.
Ai đ&#227; trải qua giai đoạn 2015 2018 rồi th&#236; cũng quen. Ng&#224;nh n&#224;y cũng chỉ c&#243; 1 v&#242;ng lặp li&#234;n quan đến h&#224;ng tồn l&#224; chủ yếu (c&#242;n c&#243; yếu tố tỷ gi&#225;, nhưng nhỏ hơn nhiều so với yếu tố h&#224;ng tồn) đặc biệt c&#243; 1 số m&#227; đầu cơ cả h&#224;ng tồn kho, như HSG l&#224; nổi tiếng nhất, c&#243; cả đội ngũ nhập lượng lớn rồi t&#237;ch trữ chờ gi&#225; th&#233;p l&#234;n rồi b&#225;n cho n&#234;n biến động h&#224;ng tồn của HSG l&#224; kinh khủng nhất trong cả 3, nhập h&#224;ng tồn gi&#225; rẻ ---&gt; Nhu cầu th&#233;p b&#249;ng nổ ----&gt; gi&#225; th&#233;p tăng ----&gt; b&#225;n h&#224;ng tồn gi&#225; rẻ c&#243; si&#234;u lợi nhuận -----&gt; Si&#234;u lợi nhuận k&#237;ch th&#237;ch sản xuất nhiều hơn, nhập h&#224;ng nhiều hơn để b&#225;n ----&gt; nhu cầu sụt giảm ----&gt; h&#224;ng tồn nhập gi&#225; cao với sản xuất chi ph&#237; cao g&#226;y lỗ -----&gt; Giải ph&#243;ng h&#224;ng tồn gi&#225; cao, chấp nhận chịu lỗ cũng phải b&#225;n -----&gt; Cả gi&#225; b&#225;n v&#224; gi&#225; nguy&#234;n vật liệu đều giảm ----&gt; sản xuất cầm chừng v&#224; vẫn nhập 1 lượng vừa phải h&#224;ng tồn gi&#225; rẻ------&gt; Chu kỳ mới bắt đầu
Th&#233;p đ&#227; đ&#225;y chưa? 
kh&#243; đo&#225;n được, nhưng chắc chắn kh&#243; khăn c&#242;n ở ph&#237;a trước. Với lượng h&#224;ng tồn gi&#225; cao m&#224; c&#225;c doanh nghiệp th&#233;p đ&#227; nhập trong giai đoạn qu&#253; 1 2 2022 th&#236; chỉ ri&#234;ng 1 qu&#253; 3 khả năng giải ph&#243;ng hết được hơi kh&#243;. Qu&#253; 4 chắc c&#242;n sẽ gặp &#225;p lực giải ph&#243;ng h&#224;ng tồn v&#224; g&#226;y lỗ, nhưng mức độ sẽ nhẹ hơn qu&#253; 3. Đ&#226;y l&#224; bản chất ng&#224;nh th&#233;p.  (Chắc HPG sẽ đỡ hơn, v&#236; &#237;t ra cũng l&#224; m&#227; duy nhất k bị lỗ gộp, m&#224; lỗ chủ yếu do chi ph&#237; l&#227;i vay v&#224; lỗ tỉ gi&#225;, c&#242;n 2 ch&#250; HSG NKG nhiều khả năng vẫn sẽ tiếp tục lỗ trong qu&#253; 4. HSG th&#236; đỡ hơn, giải ph&#243;ng lượng h&#224;ng tồn kho v&#224; đem đi trả nợ rất nhiều nhưng cũng kh&#243; tr&#225;nh khỏi việc kinh doanh dưới gi&#225; vốn (c&#243; thể xem lại b&#225;o c&#225;o qu&#253; 3 của ẻm)
Như vậy, ng&#224;nh th&#233;p c&#243; thể sẽ tạo đ&#225;y LỢI NHUẬN trong qu&#253; 1 hoặc qu&#253; 2/2023 n&#224;y. Khi tất cả những điều ti&#234;u cực được c&#244;ng bố th&#236; c&#243; thể chờ đợi 2023 khả quan hơn (nhưng cũng chỉ kỳ vọng sideway trong bi&#234;n độ lớn, để bước v&#224;o nhịp s&#243;ng trở lại th&#236; chắc sẽ v&#224;o khoảng 2024)

Ngành thép lỗ kỷ lục? Vì đâu nên nỗi?
Báo cáo ngành thép đã ra khá lâu, nhưng thấy chủ đề này vẫn đang hot tới giờ. Câu chuyện vẫn xoay quanh là tại sao HPG NKG HSG đều lỗ sấp mặt? hay thép đã tạo đáy chưa? Khi nào đáy? bla bla,...
Phải rõ ràng ngành thép là 1 ngành chu kỳ, đi đúng theo đồ thị hình sin, lúc lên đỉnh thì lãi nghìn nghìn tỷ, lúc chu kỳ giảm thì lỗ sập sàn. Có thể xem lại báo cáo tài chính của HSG NKG thì rõ. Mà HPG lần đầu tiên lỗ (từ lúc mình đầu tư chứng khoán thì này là lần đầu tiên, tìm hiểu kỹ lại thì 2008 cũng có lỗ 1 lần). Thì nhìn lại 2021 lại là năm mà ngành thép lãi không thể tưởng tượng nổi. 
Nguyên nhân vì đâu lại lỗ như vậy? Để biết thì phải nắm rõ được vì sao 2021 lại báo siêu lợi nhuận như vậy. Covid khiến TQ đóng cửa biên giới, hạn chế xuất khẩu, rồi các quy định môi trường nghiêm ngặt, mùa mưa lớn kéo dài dẫn tới khó khai thác các mỏ than, sắt, khiến cho nguồn cung thép giảm mạnh. Trong khi đó, các nước phương Tây đang bước vào 1 chiến dịch bơm tiền quy mô chưa từng có để cứu nền kinh tế hậu COVID. Nhu cầu xây dựng lúc này lên cao. Điều tất yếu là giá bán thép tăng. Trong khi hàng tồn kho cũ giá rẻ, và tốc độ tăng giá nguyên vật liệu đầu vào không tăng nhanh bằng giá bán ra. Đem đến cho ngành thép siêu lợi nhuận. 
Giá thép cứ liên tục tăng cao, hàng tồn kho giá rẻ thì cũng 1 thời gian ngắn cũng phải dùng hết. khi tồn giá rẻ dùng xong hết thì phải nhập hàng tồn giá cao hiện tại. Lợi nhuận cao khiến các doanh nghiệp thép tăng cường sản xuất và lưu kho để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn. Lúc này quả boom hàng tồn kho tiềm ẩn. Tới giai đoạn chiến tranh, giá dầu tăng cao, Mỹ siết chính sách tiền tệ, lạm phát tràn lan, thì nhu cầu bơm tiền, xây dựng hạ tầng sụt giảm mạnh. Nhu cầu sụt giảm mạnh thì giá bán thép cũng phải giảm. Tồn kho thì giá cao gây lỗ. Đợt trước nhập quá nhiều nguyên liệu giá 100, giờ sản xuất ra bán luôn thép giá còn có 90 thì auto lỗ.
Ai đã trải qua giai đoạn 2015 2018 rồi thì cũng quen. Ngành này cũng chỉ có 1 vòng lặp liên quan đến hàng tồn là chủ yếu (còn có yếu tố tỷ giá, nhưng nhỏ hơn nhiều so với yếu tố hàng tồn) đặc biệt có 1 số mã đầu cơ cả hàng tồn kho, như HSG là nổi tiếng nhất, có cả đội ngũ nhập lượng lớn rồi tích trữ chờ giá thép lên rồi bán cho nên biến động hàng tồn của HSG là kinh khủng nhất trong cả 3, nhập hàng tồn giá rẻ ---> Nhu cầu thép bùng nổ ----> giá thép tăng ----> bán hàng tồn giá rẻ có siêu lợi nhuận -----> Siêu lợi nhuận kích thích sản xuất nhiều hơn, nhập hàng nhiều hơn để bán ----> nhu cầu sụt giảm ----> hàng tồn nhập giá cao với sản xuất chi phí cao gây lỗ -----> Giải phóng hàng tồn giá cao, chấp nhận chịu lỗ cũng phải bán -----> Cả giá bán và giá nguyên vật liệu đều giảm ----> sản xuất cầm chừng và vẫn nhập 1 lượng vừa phải hàng tồn giá rẻ------> Chu kỳ mới bắt đầu
Thép đã đáy chưa? 
khó đoán được, nhưng chắc chắn khó khăn còn ở phía trước. Với lượng hàng tồn giá cao mà các doanh nghiệp thép đã nhập trong giai đoạn quý 1 2 2022 thì chỉ riêng 1 quý 3 khả năng giải phóng hết được hơi khó. Quý 4 chắc còn sẽ gặp áp lực giải phóng hàng tồn và gây lỗ, nhưng mức độ sẽ nhẹ hơn quý 3. Đây là bản chất ngành thép.  (Chắc HPG sẽ đỡ hơn, vì ít ra cũng là mã duy nhất k bị lỗ gộp, mà lỗ chủ yếu do chi phí lãi vay và lỗ tỉ giá, còn 2 chú HSG NKG nhiều khả năng vẫn sẽ tiếp tục lỗ trong quý 4. HSG thì đỡ hơn, giải phóng lượng hàng tồn kho và đem đi trả nợ rất nhiều nhưng cũng khó tránh khỏi việc kinh doanh dưới giá vốn (có thể xem lại báo cáo quý 3 của ẻm)
Như vậy, ngành thép có thể sẽ tạo đáy LỢI NHUẬN trong quý 1 hoặc quý 2/2023 này. Khi tất cả những điều tiêu cực được công bố thì có thể chờ đợi 2023 khả quan hơn (nhưng cũng chỉ kỳ vọng sideway trong biên độ lớn, để bước vào nhịp sóng trở lại thì chắc sẽ vào khoảng 2024)

Thịnh Lê

PhanAnh