C&#194;U CHUYỆN DOANH NGHIỆP: B&#225;ch H&#243;a Xanh Bắc tiến – c&#226;u chuyện thay đổi th&#243;i quen mua sắm v&#224; b&#224;i to&#225;n của MWG
(DoFin kh&#244;ng giới hạn việc ph&#226;n t&#237;ch c&#225;c doanh nghiệp c&#243; mức độ rủi ro kh&#225;c nhau, v&#236; vậy c&#225;c bạn h&#227;y đọc kỹ v&#224; hiểu r&#245; th&#244;ng tin để c&#243; g&#243;c nh&#236;n ph&#249; hợp)
Những ng&#224;y cuối năm, 20 cửa h&#224;ng B&#225;ch H&#243;a Xanh đồng loạt xuất hiện tại một tỉnh ph&#237;a Bắc, Ninh B&#236;nh. Với người d&#226;n địa phương, đ&#243; đơn giản l&#224; sự c&#243; mặt của một chuỗi b&#225;n lẻ mới. Nhưng với giới quan s&#225;t, đ&#226;y l&#224; một bước đi đ&#225;ng ch&#250; &#253; của MWG trong bối cảnh ng&#224;nh b&#225;n lẻ thực phẩm vẫn cạnh tranh mạnh v&#224; chưa c&#243; m&#244; h&#236;nh n&#224;o chứng minh được t&#237;nh tối ưu tr&#234;n to&#224;n quốc.
Miền Bắc từ l&#226;u quen thuộc với chợ truyền thống. Nhiều gia đ&#236;nh vẫn giữ th&#243;i quen “đi chợ s&#225;ng”, chọn rau thịt tươi v&#224; tin v&#224;o người b&#225;n quen. Tuy nhi&#234;n, v&#224;i năm gần đ&#226;y, tầng lớp trẻ v&#224; người l&#224;m c&#244;ng sở bắt đầu thay đổi h&#224;nh vi: ưu ti&#234;n cửa h&#224;ng sạch, gần nh&#224;, đi nhanh, kh&#244;ng phải mặc cả. Đ&#226;y l&#224; nh&#243;m tạo khoảng trống cho minimart ph&#225;t triển, nhưng thay đổi n&#224;y diễn ra từ từ – kh&#244;ng phải biến chuyển c&#243; thể đo bằng một chiến dịch mở rộng.
Trong l&#250;c đ&#243;, c&#226;u chuyện “bỏ chợ truyền thống” từng được nhắc đến khi c&#225;c đ&#244; thị cố gắng giải quyết vấn đề vỉa h&#232;, trật tự. Thực tế cho thấy c&#225;ch tiếp cận “loại bỏ” thường kh&#244;ng bền vững. Bởi những nỗ lực “xo&#225; vỉa h&#232;”, “dẹp chợ tự ph&#225;t” ở TP.HCM hay H&#224; Nội từng cho thấy: những g&#236; gắn với nhu cầu thật của người d&#226;n th&#236; kh&#244;ng thể thay đổi bằng một mệnh lệnh. Chợ vẫn l&#224; nơi giao thương quan trọng của nh&#243;m thu nhập thấp v&#224; trung b&#236;nh. V&#236; thế, khi BHX mở rộng, bối cảnh cạnh tranh thực tế kh&#244;ng phải l&#224; “thay thế chợ”, m&#224; l&#224; sự tồn tại song song giữa m&#244; h&#236;nh hiện đại v&#224; truyền thống.
Ở thị trường mới, BHX phải đối mặt với WinMart mạnh về mạng lưới v&#224; khuyến mại, Co.opmart vững về thương hiệu v&#224; nh&#224; cung cấp. Về gi&#225;, BHX thường định vị ở mức “vừa t&#250;i tiền”, nhưng sự chấp nhận của người ti&#234;u d&#249;ng c&#242;n phụ thuộc v&#224;o chất lượng tươi sống, trưng b&#224;y v&#224; mức độ ph&#249; hợp với khẩu vị từng khu vực. Sự kh&#225;c biệt n&#224;y khiến việc chuẩn h&#243;a m&#244; h&#236;nh tr&#234;n diện rộng kh&#244;ng đơn giản.
Với MWG, giai đoạn hiện tại mang t&#237;nh thử nghiệm nhiều hơn l&#224; mở rộng bằng mọi gi&#225;. C&#225;c b&#225;o c&#225;o gần đ&#226;y cho thấy c&#244;ng ty đang c&#226;n nhắc kỹ lưỡng hơn về hiệu quả từng cửa h&#224;ng. Trong kịch bản thuận lợi, doanh thu b&#236;nh qu&#226;n từng điểm b&#225;n được cải thiện v&#224; chi ph&#237; vận h&#224;nh kiểm so&#225;t tốt hơn, từ đ&#243; tạo động lực t&#224;i ch&#237;nh cho giai đoạn tiếp theo. Nhưng ngược lại, nếu bi&#234;n lợi nhuận suy giảm khi tăng tốc mở mới, MWG sẽ phải điều chỉnh chiến lược.
C&#226;u chuyện BHX Bắc tiến v&#236; vậy mang t&#237;nh quan s&#225;t d&#224;i hơi: kh&#244;ng khẳng định th&#224;nh c&#244;ng hay thất bại, m&#224; phản &#225;nh một nỗ lực th&#237;ch nghi với thay đổi h&#224;nh vi ti&#234;u d&#249;ng v&#224; cấu tr&#250;c cạnh tranh trong ng&#224;nh b&#225;n lẻ thực phẩm. Nh&#224; đầu tư v&#224; người quan t&#226;m c&#243; thể theo d&#245;i qu&#225; tr&#236;nh n&#224;y th&#244;ng qua c&#225;c chỉ số vận h&#224;nh – thay v&#236; chỉ qua số lượng cửa h&#224;ng mới mở.
Về t&#236;nh h&#236;nh t&#224;i ch&#237;nh, trong suốt giai đoạn 2019–2022, MWG từng l&#224; v&#237; dụ ti&#234;u biểu của doanh nghiệp b&#225;n lẻ mở rộng nhanh, doanh thu tăng đều, lợi nhuận ổn định. Nhưng từ 2023, bức tranh thay đổi: tăng trưởng chậm lại, chi ph&#237; tăng, v&#224; đặc biệt l&#224; sự chuyển dịch ti&#234;u d&#249;ng sang h&#224;ng gi&#225; thấp khiến bi&#234;n lợi nhuận bị n&#233;n mạnh.
Khi nh&#236;n v&#224;o b&#225;o c&#225;o t&#224;i ch&#237;nh, sự thay đổi n&#224;y hiện r&#245;. Doanh thu vẫn lớn, nhưng lợi nhuận sau thuế 2023 giảm s&#226;u, phản &#225;nh sức &#233;p từ mảng điện thoại – điện m&#225;y v&#224; qu&#225; tr&#236;nh t&#225;i cấu tr&#250;c B&#225;ch H&#243;a Xanh. Đến 2024, MWG c&#243; t&#237;n hiệu cải thiện, chủ yếu nhờ cắt giảm chi ph&#237;, thu hẹp m&#244; h&#236;nh k&#233;m hiệu quả v&#224; quản l&#253; tồn kho chặt hơn. Tuy nhi&#234;n, mức lợi nhuận n&#224;y vẫn c&#242;n c&#225;ch kh&#225; xa giai đoạn trước 2021.
B&#225;ch H&#243;a Xanh trở th&#224;nh t&#226;m điểm của c&#226;u chuyện. Sau khi đ&#243;ng h&#224;ng trăm cửa h&#224;ng v&#224;o 2022, BHX chuyển sang chiến lược “tối ưu vận h&#224;nh trước – mở rộng sau”. Doanh thu b&#236;nh qu&#226;n mỗi cửa h&#224;ng tăng trở lại, nhưng để tạo ra một m&#244; h&#236;nh đủ bền vững cho mở rộng to&#224;n quốc, BHX cần chứng minh hai yếu tố: bi&#234;n lợi nhuận tươi sống ổn định v&#224; kỷ luật vận h&#224;nh kh&#244;ng suy giảm khi mở mới.
Lần Bắc tiến với 20 cửa h&#224;ng c&#249;ng l&#250;c cho thấy MWG đang bước sang giai đoạn thử nghiệm thị trường ngo&#224;i miền Nam. Từ bảng số liệu, ta thấy MWG vẫn giữ được nền tảng t&#224;i sản lớn v&#224; cấu tr&#250;c vốn tương đối an to&#224;n, nhưng &#225;p lực nợ ngắn hạn v&#224; chi ph&#237; t&#224;i ch&#237;nh vẫn l&#224; điểm cần theo d&#245;i, nhất l&#224; khi chuỗi BHX mở rộng trở lại. Nh&#236;n tổng thể, c&#225;c dữ liệu t&#224;i ch&#237;nh gần nhất cho thấy MWG đang trong giai đoạn ổn định lại nền tảng, chứ chưa quay lại quỹ đạo tăng trưởng mạnh. Việc BHX Bắc tiến mở ra một c&#226;u chuyện mới, nhưng mức độ th&#224;nh c&#244;ng phụ thuộc v&#224;o khả năng duy tr&#236; hiệu quả vận h&#224;nh khi mở rộng – điểm m&#224; b&#225;o c&#225;o t&#224;i ch&#237;nh c&#225;c qu&#253; tới sẽ phản &#225;nh r&#245; hơn.
Lưu &#253;: DoFin chỉ chia sẻ kiến thức v&#224; kh&#244;ng cung cấp c&#225;c dịch vụ như tin nhắn ri&#234;ng, room VIP, khuyến nghị mua b&#225;n hay đ&#224;o tạo. Nếu bạn thấy lời mời n&#224;o như vậy, đ&#243; kh&#244;ng phải DoFin. Mong mọi người b&#236;nh luận văn minh.


CÂU CHUYỆN DOANH NGHIỆP: Bách Hóa Xanh Bắc tiến – câu chuyện thay đổi thói quen mua sắm và bài toán của MWG
(DoFin không giới hạn việc phân tích các doanh nghiệp có mức độ rủi ro khác nhau, vì vậy các bạn hãy đọc kỹ và hiểu rõ thông tin để có góc nhìn phù hợp)
Những ngày cuối năm, 20 cửa hàng Bách Hóa Xanh đồng loạt xuất hiện tại một tỉnh phía Bắc, Ninh Bình. Với người dân địa phương, đó đơn giản là sự có mặt của một chuỗi bán lẻ mới. Nhưng với giới quan sát, đây là một bước đi đáng chú ý của MWG trong bối cảnh ngành bán lẻ thực phẩm vẫn cạnh tranh mạnh và chưa có mô hình nào chứng minh được tính tối ưu trên toàn quốc.
Miền Bắc từ lâu quen thuộc với chợ truyền thống. Nhiều gia đình vẫn giữ thói quen “đi chợ sáng”, chọn rau thịt tươi và tin vào người bán quen. Tuy nhiên, vài năm gần đây, tầng lớp trẻ và người làm công sở bắt đầu thay đổi hành vi: ưu tiên cửa hàng sạch, gần nhà, đi nhanh, không phải mặc cả. Đây là nhóm tạo khoảng trống cho minimart phát triển, nhưng thay đổi này diễn ra từ từ – không phải biến chuyển có thể đo bằng một chiến dịch mở rộng.
Trong lúc đó, câu chuyện “bỏ chợ truyền thống” từng được nhắc đến khi các đô thị cố gắng giải quyết vấn đề vỉa hè, trật tự. Thực tế cho thấy cách tiếp cận “loại bỏ” thường không bền vững. Bởi những nỗ lực “xoá vỉa hè”, “dẹp chợ tự phát” ở TP.HCM hay Hà Nội từng cho thấy: những gì gắn với nhu cầu thật của người dân thì không thể thay đổi bằng một mệnh lệnh. Chợ vẫn là nơi giao thương quan trọng của nhóm thu nhập thấp và trung bình. Vì thế, khi BHX mở rộng, bối cảnh cạnh tranh thực tế không phải là “thay thế chợ”, mà là sự tồn tại song song giữa mô hình hiện đại và truyền thống.
Ở thị trường mới, BHX phải đối mặt với WinMart mạnh về mạng lưới và khuyến mại, Co.opmart vững về thương hiệu và nhà cung cấp. Về giá, BHX thường định vị ở mức “vừa túi tiền”, nhưng sự chấp nhận của người tiêu dùng còn phụ thuộc vào chất lượng tươi sống, trưng bày và mức độ phù hợp với khẩu vị từng khu vực. Sự khác biệt này khiến việc chuẩn hóa mô hình trên diện rộng không đơn giản.
Với MWG, giai đoạn hiện tại mang tính thử nghiệm nhiều hơn là mở rộng bằng mọi giá. Các báo cáo gần đây cho thấy công ty đang cân nhắc kỹ lưỡng hơn về hiệu quả từng cửa hàng. Trong kịch bản thuận lợi, doanh thu bình quân từng điểm bán được cải thiện và chi phí vận hành kiểm soát tốt hơn, từ đó tạo động lực tài chính cho giai đoạn tiếp theo. Nhưng ngược lại, nếu biên lợi nhuận suy giảm khi tăng tốc mở mới, MWG sẽ phải điều chỉnh chiến lược.
Câu chuyện BHX Bắc tiến vì vậy mang tính quan sát dài hơi: không khẳng định thành công hay thất bại, mà phản ánh một nỗ lực thích nghi với thay đổi hành vi tiêu dùng và cấu trúc cạnh tranh trong ngành bán lẻ thực phẩm. Nhà đầu tư và người quan tâm có thể theo dõi quá trình này thông qua các chỉ số vận hành – thay vì chỉ qua số lượng cửa hàng mới mở.
Về tình hình tài chính, trong suốt giai đoạn 2019–2022, MWG từng là ví dụ tiêu biểu của doanh nghiệp bán lẻ mở rộng nhanh, doanh thu tăng đều, lợi nhuận ổn định. Nhưng từ 2023, bức tranh thay đổi: tăng trưởng chậm lại, chi phí tăng, và đặc biệt là sự chuyển dịch tiêu dùng sang hàng giá thấp khiến biên lợi nhuận bị nén mạnh.
Khi nhìn vào báo cáo tài chính, sự thay đổi này hiện rõ. Doanh thu vẫn lớn, nhưng lợi nhuận sau thuế 2023 giảm sâu, phản ánh sức ép từ mảng điện thoại – điện máy và quá trình tái cấu trúc Bách Hóa Xanh. Đến 2024, MWG có tín hiệu cải thiện, chủ yếu nhờ cắt giảm chi phí, thu hẹp mô hình kém hiệu quả và quản lý tồn kho chặt hơn. Tuy nhiên, mức lợi nhuận này vẫn còn cách khá xa giai đoạn trước 2021.
Bách Hóa Xanh trở thành tâm điểm của câu chuyện. Sau khi đóng hàng trăm cửa hàng vào 2022, BHX chuyển sang chiến lược “tối ưu vận hành trước – mở rộng sau”. Doanh thu bình quân mỗi cửa hàng tăng trở lại, nhưng để tạo ra một mô hình đủ bền vững cho mở rộng toàn quốc, BHX cần chứng minh hai yếu tố: biên lợi nhuận tươi sống ổn định và kỷ luật vận hành không suy giảm khi mở mới.
Lần Bắc tiến với 20 cửa hàng cùng lúc cho thấy MWG đang bước sang giai đoạn thử nghiệm thị trường ngoài miền Nam. Từ bảng số liệu, ta thấy MWG vẫn giữ được nền tảng tài sản lớn và cấu trúc vốn tương đối an toàn, nhưng áp lực nợ ngắn hạn và chi phí tài chính vẫn là điểm cần theo dõi, nhất là khi chuỗi BHX mở rộng trở lại. Nhìn tổng thể, các dữ liệu tài chính gần nhất cho thấy MWG đang trong giai đoạn ổn định lại nền tảng, chứ chưa quay lại quỹ đạo tăng trưởng mạnh. Việc BHX Bắc tiến mở ra một câu chuyện mới, nhưng mức độ thành công phụ thuộc vào khả năng duy trì hiệu quả vận hành khi mở rộng – điểm mà báo cáo tài chính các quý tới sẽ phản ánh rõ hơn.
Lưu ý: DoFin chỉ chia sẻ kiến thức và không cung cấp các dịch vụ như tin nhắn riêng, room VIP, khuyến nghị mua bán hay đào tạo. Nếu bạn thấy lời mời nào như vậy, đó không phải DoFin. Mong mọi người bình luận văn minh.
