
I. Margin căng c&#243; thật sự đ&#225;ng lo?
Chuyện margin căng, ai cũng b&#224;n tới n&#243; như thể l&#224; một t&#237;n hiệu ti&#234;u cực. Nhưng thật ra nếu nh&#236;n lại lịch sử mấy con s&#243;ng tăng lớn trong qu&#225; khứ th&#236; mới thấy, căng margin l&#224; chuyện hết sức b&#236;nh thường, thậm ch&#237; l&#224; n&#243; phải c&#243; trong xu hướng UPTREND.

Từ những nhịp tăng gi&#225; mạnh của thị trường năm 2013–2014, rồi đến 2017–2018, v&#224; đặc biệt l&#224; giai đoạn 2020–2022, cứ mỗi lần thị trường k&#233;o mạnh v&#224; k&#233;o d&#224;i, th&#236; margin lại căng đầy. Đ&#243; kh&#244;ng phải l&#224; dấu hiệu cảnh b&#225;o đỉnh đ&#226;u, m&#224; l&#224; phản &#225;nh đ&#250;ng t&#226;m l&#253; thị trường khi d&#242;ng tiền tham gia một c&#225;ch mạnh mẽ. Margin căng, đ&#244;i khi chỉ l&#224; hệ quả của kỳ vọng tăng cao chứ chẳng phải l&#224; nguy&#234;n nh&#226;n khiến thị trường giảm.

Quan trọng l&#224; hiểu tiền đang xoay chuyển như thế n&#224;o. Ở đầu s&#243;ng, d&#242;ng tiền thường tập trung v&#224;o nh&#243;m vốn h&#243;a lớn – k&#233;o chỉ số, tạo niềm tin. Nhưng khi l&#234;n cao rồi, vốn h&#243;a lớn c&#224;ng k&#233;o c&#224;ng nặng, cần tiền khủng khiếp để duy tr&#236; đ&#224; tăng, m&#224; giờ lại vướng trần margin nữa th&#236; k&#233;o l&#224;m sao nổi?

L&#250;c n&#224;y, d&#242;ng tiền sẽ bắt đầu lan sang những nh&#243;m vừa v&#224; nhỏ. Nh&#243;m n&#224;y nhẹ hơn, dễ tạo s&#243;ng hơn, v&#224; đặc biệt l&#224; vẫn c&#242;n nhiều c&#226;u chuyện hấp dẫn để kể. Hiện giờ kh&#244;ng &#237;t m&#227; midcap, penny vẫn chưa chạy, chưa bị định gi&#225; qu&#225; cao. D&#242;ng tiền tất yếu phải t&#236;m tới những chỗ c&#242;n &quot;nhiệt&quot; như thế để duy tr&#236; độ hưng phấn của thị trường.  Nguy&#234;n tắc trong con s&#243;ng tăng lớn th&#236; d&#242;ng tiền lu&#226;n chuyển qua từng ng&#224;nh từng nh&#243;m, từng ng&#224;nh. Nh&#243;m n&#224;o vừa tăng n&#243;ng vừa rồi th&#236; sẽ hạ nhiệt nhường chỗ cho nh&#243;m chưa n&#243;ng l&#234;n tiếp.

Đừng vội lo lắng khi nghe cụm từ &quot;margin căng&quot;. N&#243; kh&#244;ng phải l&#224; dấu chấm hết của uptrend. N&#243; chỉ đơn giản l&#224; dấu hiệu thị trường đang bước sang pha chạy nước r&#250;t – nơi d&#242;ng tiền bắt đầu t&#236;m đến c&#225;c cơ hội mới. 

II. Mọi người phải hiểu bản chất của Thị trường chứng kho&#225;n:
Đ&#244;i khi chỉ cần một lượng tiền mặt rất nhỏ – đ&#226;u đ&#243; chỉ cần 10% lượng tiền mặt của to&#224;n bộ vốn h&#243;a th&#244;i – l&#224; đ&#227; đủ để k&#233;o cả thị trường. Bởi thực chất c&#225;c doanh nghiệp tr&#234;n s&#224;n đa phần l&#224; “giấy”. Nghĩa l&#224; vốn h&#243;a nh&#236;n rất to, nhưng thực tế lại chỉ giao dịch trực tiếp tr&#234;n s&#224;n 1 lượng nhỏ; n&#243;i n&#244;m na l&#224; :10% lượng giao dịch tr&#234;n s&#224;n sẽ quyết định gi&#225; của 90% lượng c&#242;n lại. N&#234;n bản chất l&#224; kh&#244;ng cần qu&#225; nhiều tiền để tạo s&#243;ng.

Dấu hiệu khi thị trường tr&#234;n đỉnh cao:
- Khi đ&#243; thị trường đang hưng phấn nhất, cũng l&#224; l&#250;c tay to bắt đầu xả h&#224;ng. Họ b&#225;n mạnh ra để thu tiền về, m&#224; kh&#244;ng cần phải qu&#225; lộ liễu, chỉ cần “nhả” ra một nhịp rồi để cảm x&#250;c của đ&#225;m đ&#244;ng l&#224;m phần c&#242;n lại. Khi tiền margin đ&#227; cạn, m&#224; lực mua yếu đi, th&#236; chỉ cần một lực b&#225;n lớn l&#224; thị trường rơi rất s&#226;u. Giảm l&#250;c n&#224;y thường rất khủng khiếp, v&#236; vừa kh&#244;ng c&#242;n sức đỡ của margin, lại vừa d&#237;nh giải chấp lan tỏa – tạo hiệu ứng d&#226;y chuyền khiến mọi người b&#225;n th&#225;o theo bản năng sợ h&#227;i.

- Một điểm nữa cũng rất đ&#225;ng ch&#250; &#253;, đ&#243; l&#224; mỗi khi thị trường l&#234;n đến đỉnh, c&#225;c doanh nghiệp lại rủ nhau ph&#225;t h&#224;nh cổ phiếu. Điều n&#224;y kh&#244;ng sai, v&#236; họ tận dụng gi&#225; cao để huy động vốn, nhưng hệ quả l&#224; khiến nh&#224; đầu tư bị “buộc phải mua th&#234;m”, c&#243; nghĩa lượng tiền thịt th&#236; c&#224;ng ng&#224;y c&#224;ng vơi (bỏ tiền mua giấy) v&#224; Lượng cổ phiếu bị pha lo&#227;ng đẩy ra thị trường khiến cung tăng r&#245; rệt, m&#224; sức mua nội tại th&#236; lại yếu đi v&#236; margin đ&#227; đuối + tiền thị hết. Đấy, vừa bị h&#250;t tiền vừa bị tăng cung – th&#236; chẳng cần tin xấu g&#236; cũng c&#243; thể g&#227;y.

- Thường tr&#234;n đỉnh n&#243; sẽ kh&#244;ng ồn &#224;o như căng margin g&#236; đ&#226;u. Nhưng c&#243; một dấu hiệu kh&#225; r&#245; để nhận diện: đ&#243; l&#224; l&#250;c margin bắt đầu “trao tay”. Nghĩa l&#224; c&#225;c c&#244;ng ty chứng kho&#225;n kh&#244;ng c&#242;n đủ room margin để cho vay nữa, th&#236; c&#225;c nh&#224; đầu tư lớn – những người đ&#227; v&#224;o h&#224;ng trước – bắt đầu b&#225;n bớt ra, hạ tỷ lệ margin. Khi đ&#243;, room margin mới được giải ph&#243;ng để nh&#224; đầu tư nhỏ lẻ hưng phấn lao v&#224;o mua tiếp. N&#243;i đơn giản, họ b&#225;n h&#224;ng cho nhỏ lẻ bằng ch&#237;nh tiền vay của nhỏ lẻ. Đ&#243; l&#224; l&#250;c “tổ chức” đ&#227; r&#250;t lui dần khỏi thị trường.

Chốt lại
Nhận diện đỉnh kh&#244;ng phải l&#224; nh&#236;n v&#224;o chỉ số cao v&#224; margin căng, m&#224; l&#224; quan s&#225;t d&#242;ng tiền, sức mua, phản ứng gi&#225; – v&#224; đặc biệt l&#224; c&#225;i c&#225;ch thị trường vận h&#224;nh: Bản chất cung mạnh v&#224;kh&#244;ng c&#243; lực cầu đỡ lại – th&#236; đấy l&#224; t&#237;n hiệu lớn cho thấy cuộc chơi sắp kết th&#250;c rồi.
N&#243;i thật, thứ đ&#225;ng sợ nhất hiện tại đ&#243; l&#224; t&#224;i khoản trống kh&#244;ng c&#243; h&#224;ng ngon để nắm giữ. Ph&#237;a trước l&#224; bầu trời v&#224; k c&#242;n mốc n&#224;o cản Bầu trời ph&#237;a trước c&#242;n rộng, thị trường đang hưng phấn, v&#224; điều tuyệt vời nhất l&#224;: rất nhiều nh&#243;m ng&#224;nh vẫn chưa tăng.


I. Margin căng có thật sự đáng lo?
Chuyện margin căng, ai cũng bàn tới nó như thể là một tín hiệu tiêu cực. Nhưng thật ra nếu nhìn lại lịch sử mấy con sóng tăng lớn trong quá khứ thì mới thấy, căng margin là chuyện hết sức bình thường, thậm chí là nó phải có trong xu hướng UPTREND.

Từ những nhịp tăng giá mạnh của thị trường năm 2013–2014, rồi đến 2017–2018, và đặc biệt là giai đoạn 2020–2022, cứ mỗi lần thị trường kéo mạnh và kéo dài, thì margin lại căng đầy. Đó không phải là dấu hiệu cảnh báo đỉnh đâu, mà là phản ánh đúng tâm lý thị trường khi dòng tiền tham gia một cách mạnh mẽ. Margin căng, đôi khi chỉ là hệ quả của kỳ vọng tăng cao chứ chẳng phải là nguyên nhân khiến thị trường giảm.

Quan trọng là hiểu tiền đang xoay chuyển như thế nào. Ở đầu sóng, dòng tiền thường tập trung vào nhóm vốn hóa lớn – kéo chỉ số, tạo niềm tin. Nhưng khi lên cao rồi, vốn hóa lớn càng kéo càng nặng, cần tiền khủng khiếp để duy trì đà tăng, mà giờ lại vướng trần margin nữa thì kéo làm sao nổi?

Lúc này, dòng tiền sẽ bắt đầu lan sang những nhóm vừa và nhỏ. Nhóm này nhẹ hơn, dễ tạo sóng hơn, và đặc biệt là vẫn còn nhiều câu chuyện hấp dẫn để kể. Hiện giờ không ít mã midcap, penny vẫn chưa chạy, chưa bị định giá quá cao. Dòng tiền tất yếu phải tìm tới những chỗ còn "nhiệt" như thế để duy trì độ hưng phấn của thị trường.  Nguyên tắc trong con sóng tăng lớn thì dòng tiền luân chuyển qua từng ngành từng nhóm, từng ngành. Nhóm nào vừa tăng nóng vừa rồi thì sẽ hạ nhiệt nhường chỗ cho nhóm chưa nóng lên tiếp.

Đừng vội lo lắng khi nghe cụm từ "margin căng". Nó không phải là dấu chấm hết của uptrend. Nó chỉ đơn giản là dấu hiệu thị trường đang bước sang pha chạy nước rút – nơi dòng tiền bắt đầu tìm đến các cơ hội mới. 

II. Mọi người phải hiểu bản chất của Thị trường chứng khoán:
Đôi khi chỉ cần một lượng tiền mặt rất nhỏ – đâu đó chỉ cần 10% lượng tiền mặt của toàn bộ vốn hóa thôi – là đã đủ để kéo cả thị trường. Bởi thực chất các doanh nghiệp trên sàn đa phần là “giấy”. Nghĩa là vốn hóa nhìn rất to, nhưng thực tế lại chỉ giao dịch trực tiếp trên sàn 1 lượng nhỏ; nói nôm na là :10% lượng giao dịch trên sàn sẽ quyết định giá của 90% lượng còn lại. Nên bản chất là không cần quá nhiều tiền để tạo sóng.

Dấu hiệu khi thị trường trên đỉnh cao:
- Khi đó thị trường đang hưng phấn nhất, cũng là lúc tay to bắt đầu xả hàng. Họ bán mạnh ra để thu tiền về, mà không cần phải quá lộ liễu, chỉ cần “nhả” ra một nhịp rồi để cảm xúc của đám đông làm phần còn lại. Khi tiền margin đã cạn, mà lực mua yếu đi, thì chỉ cần một lực bán lớn là thị trường rơi rất sâu. Giảm lúc này thường rất khủng khiếp, vì vừa không còn sức đỡ của margin, lại vừa dính giải chấp lan tỏa – tạo hiệu ứng dây chuyền khiến mọi người bán tháo theo bản năng sợ hãi.

- Một điểm nữa cũng rất đáng chú ý, đó là mỗi khi thị trường lên đến đỉnh, các doanh nghiệp lại rủ nhau phát hành cổ phiếu. Điều này không sai, vì họ tận dụng giá cao để huy động vốn, nhưng hệ quả là khiến nhà đầu tư bị “buộc phải mua thêm”, có nghĩa lượng tiền thịt thì càng ngày càng vơi (bỏ tiền mua giấy) và Lượng cổ phiếu bị pha loãng đẩy ra thị trường khiến cung tăng rõ rệt, mà sức mua nội tại thì lại yếu đi vì margin đã đuối + tiền thị hết. Đấy, vừa bị hút tiền vừa bị tăng cung – thì chẳng cần tin xấu gì cũng có thể gãy.

- Thường trên đỉnh nó sẽ không ồn ào như căng margin gì đâu. Nhưng có một dấu hiệu khá rõ để nhận diện: đó là lúc margin bắt đầu “trao tay”. Nghĩa là các công ty chứng khoán không còn đủ room margin để cho vay nữa, thì các nhà đầu tư lớn – những người đã vào hàng trước – bắt đầu bán bớt ra, hạ tỷ lệ margin. Khi đó, room margin mới được giải phóng để nhà đầu tư nhỏ lẻ hưng phấn lao vào mua tiếp. Nói đơn giản, họ bán hàng cho nhỏ lẻ bằng chính tiền vay của nhỏ lẻ. Đó là lúc “tổ chức” đã rút lui dần khỏi thị trường.

Chốt lại
Nhận diện đỉnh không phải là nhìn vào chỉ số cao và margin căng, mà là quan sát dòng tiền, sức mua, phản ứng giá – và đặc biệt là cái cách thị trường vận hành: Bản chất cung mạnh vàkhông có lực cầu đỡ lại – thì đấy là tín hiệu lớn cho thấy cuộc chơi sắp kết thúc rồi.
Nói thật, thứ đáng sợ nhất hiện tại đó là tài khoản trống không có hàng ngon để nắm giữ. Phía trước là bầu trời và k còn mốc nào cản Bầu trời phía trước còn rộng, thị trường đang hưng phấn, và điều tuyệt vời nhất là: rất nhiều nhóm ngành vẫn chưa tăng.

Nghiền Chứng Khoán