AE cầm POM nghi&#234;n cứu tranh luận th&#234;m v&#224; đọc b&#224;i ph&#226;n t&#237;ch của HSC.

(HSC) Đ&#225;nh gi&#225; ban đầu về cạnh tranh từ Vinmetal
Vingroup gần đ&#226;y đ&#227; th&#224;nh lập Vinmetal (VIC sở hữu 98% cổ phần), với vốn điều lệ hiện được ấn định ở mức 15 ngh&#236;n tỷ đồng, cao hơn so với c&#244;ng bố ban đầu l&#224; 10 ngh&#236;n tỷ đồng c&#225;ch đ&#226;y một th&#225;ng. 
Trong c&#244;ng bố ban đầu, Vinmetal đề ra mục ti&#234;u đầy tham vọng: x&#226;y dựng nh&#224; m&#225;y với c&#244;ng suất 5 triệu tấn/năm v&#224; sản xuất đầy đủ c&#225;c loại sản phẩm th&#233;p, bao gồm th&#233;p x&#226;y dựng, th&#233;p phục vụ x&#226;y dựng hạ tầng v&#224; th&#233;p d&#249;ng trong sản xuất &#244; t&#244;.
Hiện tại vẫn chưa c&#243; th&#244;ng tin chi tiết về c&#244;ng nghệ sẽ được ứng dụng cũng như thời điểm Vinmetal ch&#237;nh thức tham gia thị trường. Ch&#250;ng t&#244;i tin rằng sức &#233;p cạnh tranh đối với HPG vẫn c&#242;n hạn chế trong ngắn hạn. Tuy nhi&#234;n, ch&#250;ng t&#244;i sẽ theo d&#245;i chặt chẽ c&#225;c diễn biến sắp tới, bởi để trở th&#224;nh đối thủ cạnh tranh trong ng&#224;nh th&#233;p, doanh nghiệp cần vốn lớn, chuy&#234;n m&#244;n kỹ thuật s&#226;u rộng v&#224; quy m&#244; kinh doanh – những yếu tố cần thời gian để x&#226;y dựng.
Khả năng th&#226;u t&#243;m Pomina
Vinmetal gần đ&#226;y đ&#227; c&#244;ng bố bổ nhiệm &#244;ng Đỗ Tiến Sỹ (hiện l&#224; Ph&#243; Chủ tịch HĐQT v&#224; Tổng Gi&#225;m đốc Th&#233;p Pomina) l&#224;m Tổng Gi&#225;m đốc mới. Động th&#225;i n&#224;y cho thấy Vinmetal c&#243; thể đang l&#234;n kế hoạch mua lại Pomina, qua đ&#243; gi&#250;p doanh nghiệp nhanh ch&#243;ng tham gia lĩnh vực sản xuất th&#233;p x&#226;y dựng. Ch&#250;ng t&#244;i cho rằng đ&#226;y l&#224; một bước đi mang t&#237;nh chiến thuật, cho ph&#233;p Vinmetal tận dụng c&#244;ng suất th&#233;p x&#226;y dựng sẵn c&#243; của Pomina để cung cấp nội bộ cho Vinhomes.
T&#224;i sản v&#224; th&#225;ch thức hiện c&#243; của Pomina:
Qua khảo s&#225;t, HSC nhận thấy c&#225;c cơ sở sản xuất của Pomina c&#243; thể sử dụng được bao gồm: một nh&#224; m&#225;y c&#225;n th&#233;p x&#226;y dựng c&#244;ng suất thiết kế 1,5 triệu tấn/năm v&#224; một l&#242; cao c&#244;ng suất 1 triệu tấn/năm để l&#224;m nguy&#234;n liệu đầu v&#224;o. Tuy nhi&#234;n, kể từ khi vận h&#224;nh năm 2019, l&#242; cao n&#224;y đ&#227; tạo ra g&#225;nh nặng đầu tư lớn (5,9 ngh&#236;n tỷ đồng) v&#224; khiến doanh nghiệp gặp kh&#243; khăn do hạn chế về chuy&#234;n m&#244;n vận h&#224;nh, dẫn đến việc l&#242; cao phải ngừng hoạt động trong thời gian d&#224;i.
Năm ngo&#225;i, THACO từng hỗ trợ về mặt thanh khoản nhằm kh&#244;i phục hoạt động của l&#242; cao nhưng kh&#244;ng th&#224;nh c&#244;ng. Trong năm 2023, 2024 v&#224; 9 th&#225;ng đầu 2025, POM ghi nhận lỗ thuần lần lượt 960 tỷ đồng, 990 tỷ đồng v&#224; 512 tỷ đồng. Tổng dư nợ t&#237;nh đến cuối th&#225;ng 9/2025 đạt 6 ngh&#236;n tỷ đồng v&#224; vốn chủ sở hữu &#226;m 187 tỷ đồng.
Thị trường th&#233;p x&#226;y dựng: Sự thống trị của HPG v&#224; t&#225;c động tiềm t&#224;ng từ Vinmetal
Theo Hiệp hội Th&#233;p Việt Nam (VSA), thị trường hiện do HPG v&#224; VAS dẫn dắt, với thị phần lần lượt 36% v&#224; 15% (ước t&#237;nh của HSC). Tiếp theo l&#224; VNSteel (12%) v&#224; Vinakyoei (8%).
Khảo s&#225;t của ch&#250;ng t&#244;i cho thấy Pomina đang ở vị thế yếu, gần như kh&#244;ng c&#243; sự hiện diện đ&#225;ng kể tr&#234;n thị trường. Mặc d&#249; dữ liệu của VSA ghi nhận sản lượng ti&#234;u thụ bằng 0, ch&#250;ng t&#244;i ước t&#237;nh doanh thu hằng năm chỉ khoảng 140.000 tấn (tương đương 1,1% thị phần), phản &#225;nh tỷ lệ sử dụng nh&#224; m&#225;y c&#225;n chỉ khoảng 10% trong khi l&#242; cao vẫn ngừng hoạt động. C&#225;c nh&#224; ph&#226;n phối th&#233;p cũng cho biết gi&#225; b&#225;n của POM kh&#244;ng cạnh tranh, cho thấy hạn chế về năng lực vận h&#224;nh v&#224; khả năng tạo lợi thế gi&#225;.
Tuy nhi&#234;n, nếu Vinmetal mua lại Pomina v&#224; kh&#244;i phục c&#225;c cơ sở sản xuất hiện c&#243;, c&#244;ng suất th&#233;p x&#226;y dựng 1,5 triệu tấn/năm c&#243; thể được đưa trở lại thị trường. Con số n&#224;y tương đương 10–11% tổng nhu cầu hằng năm (khoảng hơn 13 triệu tấn). Nếu vị thế của Pomina cải thiện mạnh sau t&#225;i cơ cấu, &#225;p lực cạnh tranh sẽ tăng v&#224; c&#243; thể lấy đi thị phần của c&#225;c doanh nghiệp dẫn đầu như HPG.
Chiến lược c&#244;ng nghệ v&#224; những điểm chưa ph&#249; hợp
Ban đầu, Vinmetal nhấn mạnh chiến lược gia nhập thị trường dựa tr&#234;n c&#244;ng nghệ hiện đại, c&#225;c sản phẩm thay thế nhập khẩu (như th&#233;p l&#224;m đường ray, th&#233;p d&#249;ng để sản xuất &#244; t&#244;) v&#224; tầm nh&#236;n d&#224;i hạn hướng đến th&#233;p xanh. Theo ch&#250;ng t&#244;i, cơ sở sản xuất v&#224; c&#244;ng nghệ hiện tại của Pomina đ&#227; lỗi thời v&#224; kh&#244;ng ph&#249; hợp với c&#225;c mục ti&#234;u n&#224;y.
Kết luận về khả năng cạnh tranh
Nếu việc tiếp quản Pomina được thực hiện, ch&#250;ng t&#244;i tin rằng Vingroup sẽ cần t&#225;i cơ cấu POM một c&#225;ch to&#224;n diện. Điều n&#224;y đồng nghĩa với việc VIC phải đầu tư lớn để n&#226;ng cấp c&#225;c cơ sở sản xuất lỗi thời v&#224; đầu tư chuy&#234;n biệt v&#224;o th&#233;p dẹt v&#224; th&#233;p h&#236;nh nhằm đ&#225;p ứng mục ti&#234;u th&#233;p d&#249;ng cho &#244; t&#244; v&#224; th&#233;p l&#224;m đường ray. Theo ch&#250;ng t&#244;i, nếu kh&#244;ng c&#243; những bước đầu tư quan trọng v&#224; tốn k&#233;m n&#224;y, việc mua lại Pomina sẽ kh&#244;ng phải l&#224; giải ph&#225;p tối ưu cho chiến lược th&#233;p d&#224;i hạn của Vingroup.
Do đ&#243;, ch&#250;ng t&#244;i đ&#225;nh gi&#225; rằng việc VIC tham gia sản xuất th&#233;p vẫn c&#243; rủi ro cạnh tranh đối với HPG trong ngắn hạn nhưng mức độ c&#242;n hạn chế. Điều n&#224;y chủ yếu nhờ năng lực vận h&#224;nh đ&#227; được kiểm chứng v&#224; hiệu quả kinh tế vượt trội của HPG. Trong d&#224;i hạn, cần c&#243; th&#234;m th&#244;ng tin về chiến lược triển khai v&#224; mức cam kết đầu tư của Vinmetal để ph&#226;n t&#237;ch s&#226;u hơn về mức độ cạnh tranh.

AE cầm POM nghiên cứu tranh luận thêm và đọc bài phân tích của HSC.

(HSC) Đánh giá ban đầu về cạnh tranh từ Vinmetal
Vingroup gần đây đã thành lập Vinmetal (VIC sở hữu 98% cổ phần), với vốn điều lệ hiện được ấn định ở mức 15 nghìn tỷ đồng, cao hơn so với công bố ban đầu là 10 nghìn tỷ đồng cách đây một tháng. 
Trong công bố ban đầu, Vinmetal đề ra mục tiêu đầy tham vọng: xây dựng nhà máy với công suất 5 triệu tấn/năm và sản xuất đầy đủ các loại sản phẩm thép, bao gồm thép xây dựng, thép phục vụ xây dựng hạ tầng và thép dùng trong sản xuất ô tô.
Hiện tại vẫn chưa có thông tin chi tiết về công nghệ sẽ được ứng dụng cũng như thời điểm Vinmetal chính thức tham gia thị trường. Chúng tôi tin rằng sức ép cạnh tranh đối với HPG vẫn còn hạn chế trong ngắn hạn. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ theo dõi chặt chẽ các diễn biến sắp tới, bởi để trở thành đối thủ cạnh tranh trong ngành thép, doanh nghiệp cần vốn lớn, chuyên môn kỹ thuật sâu rộng và quy mô kinh doanh – những yếu tố cần thời gian để xây dựng.
Khả năng thâu tóm Pomina
Vinmetal gần đây đã công bố bổ nhiệm ông Đỗ Tiến Sỹ (hiện là Phó Chủ tịch HĐQT và Tổng Giám đốc Thép Pomina) làm Tổng Giám đốc mới. Động thái này cho thấy Vinmetal có thể đang lên kế hoạch mua lại Pomina, qua đó giúp doanh nghiệp nhanh chóng tham gia lĩnh vực sản xuất thép xây dựng. Chúng tôi cho rằng đây là một bước đi mang tính chiến thuật, cho phép Vinmetal tận dụng công suất thép xây dựng sẵn có của Pomina để cung cấp nội bộ cho Vinhomes.
Tài sản và thách thức hiện có của Pomina:
Qua khảo sát, HSC nhận thấy các cơ sở sản xuất của Pomina có thể sử dụng được bao gồm: một nhà máy cán thép xây dựng công suất thiết kế 1,5 triệu tấn/năm và một lò cao công suất 1 triệu tấn/năm để làm nguyên liệu đầu vào. Tuy nhiên, kể từ khi vận hành năm 2019, lò cao này đã tạo ra gánh nặng đầu tư lớn (5,9 nghìn tỷ đồng) và khiến doanh nghiệp gặp khó khăn do hạn chế về chuyên môn vận hành, dẫn đến việc lò cao phải ngừng hoạt động trong thời gian dài.
Năm ngoái, THACO từng hỗ trợ về mặt thanh khoản nhằm khôi phục hoạt động của lò cao nhưng không thành công. Trong năm 2023, 2024 và 9 tháng đầu 2025, POM ghi nhận lỗ thuần lần lượt 960 tỷ đồng, 990 tỷ đồng và 512 tỷ đồng. Tổng dư nợ tính đến cuối tháng 9/2025 đạt 6 nghìn tỷ đồng và vốn chủ sở hữu âm 187 tỷ đồng.
Thị trường thép xây dựng: Sự thống trị của HPG và tác động tiềm tàng từ Vinmetal
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), thị trường hiện do HPG và VAS dẫn dắt, với thị phần lần lượt 36% và 15% (ước tính của HSC). Tiếp theo là VNSteel (12%) và Vinakyoei (8%).
Khảo sát của chúng tôi cho thấy Pomina đang ở vị thế yếu, gần như không có sự hiện diện đáng kể trên thị trường. Mặc dù dữ liệu của VSA ghi nhận sản lượng tiêu thụ bằng 0, chúng tôi ước tính doanh thu hằng năm chỉ khoảng 140.000 tấn (tương đương 1,1% thị phần), phản ánh tỷ lệ sử dụng nhà máy cán chỉ khoảng 10% trong khi lò cao vẫn ngừng hoạt động. Các nhà phân phối thép cũng cho biết giá bán của POM không cạnh tranh, cho thấy hạn chế về năng lực vận hành và khả năng tạo lợi thế giá.
Tuy nhiên, nếu Vinmetal mua lại Pomina và khôi phục các cơ sở sản xuất hiện có, công suất thép xây dựng 1,5 triệu tấn/năm có thể được đưa trở lại thị trường. Con số này tương đương 10–11% tổng nhu cầu hằng năm (khoảng hơn 13 triệu tấn). Nếu vị thế của Pomina cải thiện mạnh sau tái cơ cấu, áp lực cạnh tranh sẽ tăng và có thể lấy đi thị phần của các doanh nghiệp dẫn đầu như HPG.
Chiến lược công nghệ và những điểm chưa phù hợp
Ban đầu, Vinmetal nhấn mạnh chiến lược gia nhập thị trường dựa trên công nghệ hiện đại, các sản phẩm thay thế nhập khẩu (như thép làm đường ray, thép dùng để sản xuất ô tô) và tầm nhìn dài hạn hướng đến thép xanh. Theo chúng tôi, cơ sở sản xuất và công nghệ hiện tại của Pomina đã lỗi thời và không phù hợp với các mục tiêu này.
Kết luận về khả năng cạnh tranh
Nếu việc tiếp quản Pomina được thực hiện, chúng tôi tin rằng Vingroup sẽ cần tái cơ cấu POM một cách toàn diện. Điều này đồng nghĩa với việc VIC phải đầu tư lớn để nâng cấp các cơ sở sản xuất lỗi thời và đầu tư chuyên biệt vào thép dẹt và thép hình nhằm đáp ứng mục tiêu thép dùng cho ô tô và thép làm đường ray. Theo chúng tôi, nếu không có những bước đầu tư quan trọng và tốn kém này, việc mua lại Pomina sẽ không phải là giải pháp tối ưu cho chiến lược thép dài hạn của Vingroup.
Do đó, chúng tôi đánh giá rằng việc VIC tham gia sản xuất thép vẫn có rủi ro cạnh tranh đối với HPG trong ngắn hạn nhưng mức độ còn hạn chế. Điều này chủ yếu nhờ năng lực vận hành đã được kiểm chứng và hiệu quả kinh tế vượt trội của HPG. Trong dài hạn, cần có thêm thông tin về chiến lược triển khai và mức cam kết đầu tư của Vinmetal để phân tích sâu hơn về mức độ cạnh tranh.